ชื่อสามัญ
Ivy Gourd
ชื่อวิทยาศาสตร์
Coccinia grandis Voigt.
ชื่ออื่น
ภาคเหนือเรียกว่า ผักแคบ กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอนเรียกว่า แคเด๊าะ ภาคอีสานเรียกว่า ตำนิน ภาคกลางเรียกว่า ผักสี่บาท
ถิ่นกำเหนิด
แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ตำลึงเป็นไม้เถาเลื้อย มีอายุหลายปี เป็นพืชตระกูลเดียวกับบวบ น้ำเต้า และแตงกวา เถามีลักษณะกลมสีเขียว ตามข้อมีหนวดเอาไว้ยึดเกาะหลักหรือต้นไม้อื่น ใบเป็นใบเดี่ยวออกแบบสลับมีสีเขียว ผิวเรียบมันไม่มีขน รูปร่างคล้าย 5 เหลี่ยม ขอบใบเว้าลึกเป็นแฉก
ดอกเดี่ยวสีขาว มีเกสรสีเหลืองอ่อนอยู่ด้านใน ลักษณะคล้ายรูประฆัง ปลายแผ่กว้างเป็น 5 กลีบ ดอกออกตรงซอกใบ ดอกตำลึงจะแยกเพศกันอยู่คนละต้น กลีบดอกสีเขียว ถ้าใบจักมากเป็นเพศผู้ ปลายดอกแยกออกเป็น 5 แฉก โคนติดกันเป็นกรวย เกสรตัวผู้มี 3 อัน เกสรตัวเมียมี 1 อัน
ผลรูปร่างกลมรีคล้ายผลแตงแต่ขนาดเล็กกว่า ผลดิบสีเขียประสีขาว เมื่อสุกมีสีแดง
ฤดูกาล
ตำลึงแตกยอดตลอดปี ให้ผลผลิตมากในฤดูฝน
แหล่งปลูก
ขึ้นเองตามธรรมชาติ ตามรั้วบ้าน สวน และหัวไร่ปลายนา พบได้ทุกภาคทั่วประเทศไทย สวนแถบ จ.นนทบุรี เป็นแหล่งปลูกเพื่อจำหน่ายยอดอ่อน
การกิน
ยอดอ่อนและใบอ่อนลวกจิ้มน้ำพริก หรือนำมาประกอบอาหาร เช่น แกงจืด แกงเลียง ต้มเลือดหมู ผัดตำลึง ใส่ในก๋วยเตี๋ยว หรือใส่ยำ ผลอ่อนนำไปดองกันกับน้ำพริกหรือปรุงเป็นแกง
ใบตำลึงที่เป็นใบแก่ออกสีเขียวมีสารแบต้า-แคโรทีนสูงกว่าใบอ่อน สามารถนำมาคั้นน้ำแยกกาก ด้วยเครื่องสกัดเย็นได้ จะได้น้ำที่มี วิตามิน และเอนไซม์ จากใบตำลึงครบถ้วนเพราะไม่ถูกทำลายจากความร้อน
สรรพคุณทางยา
ใบมีรสเย็น ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ แก้แสบคัน แก้เจ็บตา ตาแดง ตาแฉะ แก้ตัวร้อน นำมาทาถอนพิษของตำแย แก้โรคผิวหนัง ลดน้ำตาลในเลือด ตำลึงมีเส้นใยที่จับไนไตรท (nitrite) ได้ดี
ช่วยลดอัตราเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งในกระเพราะอาหาร มีเบต้า-แคโรทีน ช่วยป้องกันโรคมะเร็งและโรคหัใจขาดเลือด นอกจากนี้ใบในตำลึงยังมีน้ำย่อยอะไมเลส (amyiase) ที่มีคุณสมบัติในการย่อยแป้ง วิตามินเอที่มีมากในตำลึงช่วยบำรุงสายตา
คุณค่าอาหาร
ตำลึง 100 กรัม ให้พลังงาน 35 กิโลแคลอรี่
ประกอบด้วย
แคลเซียม 126 มิลลิกรัม
เหล็ก 4.6 มิลลิกรัม
วิตามินบี1 0.17 มิลลิกรัม
วิตามินบี2 0.13 มิลลิกรัม
วิตามินซี 13 มิลลิกรัม
เบต้า-แคโรทีน 699.88 ไมโครกรัม
เส้นใย 2.2 กรัม
***ขอบคุณข้อมูลจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหารและการกิน สำนักพิมพ์แสงแดด
สูตรแนะนำ น้ำตำลึงคั้นแยกกากสกัดเย็น
- ใบตำลึง 100 กรัม
- แอปเปิ้ลเขียว 2 ลูก
- สับปะรด 50 กรัม
- มะนาว ครึ่งลูก
- ขิง 20 กรัม หรือ เท่าหัวแม่มือ
- นำมาเข้าเครื่องคั้นแยกกากผักผลไม้ ชนิดสกัดเย็น จะได้น้ำใบตำลึง ประมาณ 300-400 ml.
เครื่องคั้นแยกกากตำลึง แนะนำ
- Angel juicer รุ่น 7500
- Oscar รุ่น DA1200
- HEALTHTECH รุ่น ZM1516
- Blendplus Mini
- Hurom รุ่น 320N
- Hurom รุ่น H101
- Hurom รุ่น H22
14 ผักต้านมะเร็งเพิ่มเติม พร้อมสูตรดื่มง่าย
14 ผัก คัดจาก 333 ชนิด ต้านมะเร็ง
กะหล่ำปลีม่วง 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก...
กะหล่ำปลีม่วง 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
ขมิ้น 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333 ชนิด
ขมิ้น 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
บีทรูท 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333 ชนิด
แครอท 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
กะหล่ำดาว 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333...
ปวยเล้ง 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
กวางตุ้งฮ่องเต้ 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง...
กะหล่ำปลีม่วง 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
ปวยเล้ง 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333 ชนิด
ปวยเล้ง 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
แครอท 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333 ชนิด
แครอท 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
ผักกาดขาว 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333...
ผักกาดขาว 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
จิงจูฉ่าย 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333...
จิงจูฉ่าย 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
พริกหวาน 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333...
พริกหวาน 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
ตำลึง 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333 ชนิด
ตำลึง 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
มะเขือเทศ 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333...
มะเขือเทศ 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
ผักกาดหอม 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333...
ผักกาดหอม 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย
สลัดใบแดง 1 ใน 14 ผักต้านมะเร็ง คัดมาจากผัก 333...
สลัดใบแดง 1 ใน 14 ผักที่ระบุสรรพคุณต้านมะเร็งไว้อย่างชัดเจน คัดมาจากหนังสือ ผัก 333 ชนิด คุณค่าอาหาร และการกิน พร้อมสูตรน้ำคั้นแยกกากสกัดเย็นดื่มง่าย